موانع و مشکلات مدیریت کلاس:
در مدیریت کلاس با شرایط اقلیمی، جغرافیایی و شرایط کمی و کیفی و استانداردهای متفاوت و ضوابط موجود و جو کلاس، موانع و مشکلات مدیریتی مختلفی در کلاس ایجاد میشود. البته ابتدا باید تعریف روشن از موانع و مشکلات مدیریت کلاس داشته باشیم. منظور ما از مشکلات مدیریتی هرگونه موقعیتی است که محیط یادگیری را مختلف میکند یا موجب حواس پرتی دانش آموزان و یا معلم میشود.
صیامی(۱۳۸۰) به نقل از کیندزواتر(۸۹) (۱۹۷۸) منشأ رفتارهایی که معلمان آنها را مشکلات مدیریتی تلقی میکنند را خود معلمان، مشکلات عاطفی دانش آموزان و رفتارهای غیر عمدی و ناپایدار دانش آموزان بیان میکند.
فرانسیس(۱۹۷۵) چهار منبع اصطکاک را با عنوان سرو صدا، وسایل، تحرک و پچ پچ توصیف کرده است. هیچ یک از این منابع به تنهایی برای اقتدار معلم مشکل مهمی محسوب نمیشود ولی چنانچه هر یک از آنها به شکلی نادرست اداره شود، میتواند از تحریکی جزیی به صورت برخوردی مهم ظاهر شود.(صباغیان، ۱۳۸۰)
مطالعات نشان میدهد که بیشتر زمان آموزشی در هر روز به صورت پیشبینی شده یا پیشبینی نشده از بین میرود و از دست دادن زمان به هر علتی که باشد تأثیر منفی بر پیشرفت علمی فراگیران میگذارد و شرایطی را برای مشکلات رفتاری دانش آموزان ایجاد میکند.(اورتسونو هاریس(۹۰)،۱۹۹۲)
وقفههای هنگام راهنماییهای معلم قبل و بعد از یک بخش آموزشی، دلیل بیشتر مشکلات مدیریتی کلاس و از دست دادن فرصتهاست. در طول کار روزانه اتفاقهای پیشبینی نشده زیادی روی میدهند که این وقایع ممکن است به وسیله دانش آموزان، مربیان مدرسه و مشاهده?کنندگان آغاز شود.هر کلاسی دارای زنجیرهای از خصوصیتها است که در مقایسه با کلاسهای دیگر و با شخصیت و شیوه کار معلم فضای مربوط به خود را به وجود میآورد. برخی از ویژگیها را در تمامی کلاسها میتوان یافت و لازم است آنها را در حرفه معلمی و اداره کلاس مورد توجه قرار داد. (زمانی، ۱۳۷۹) به نقل از دویل (۹۱) (۱۹۷۹) این ویژگیها را چنین توصیف میکند:
۱ـ کلاس محیطی چند بعدی است.
۲ـ بسیاری از حوادث کلاس به صورت هم زمان روی میدهد.
۳ـ حوادث کلاسی نه فقط چند بعدی و همزمان است، بلکه هرکدام از آنها به لحظهای خاص مربوط میشود. به عبارت دیگر بیشتر اتفاقهایی که با هم در کلاس روی میدهد، نیاز به عکسالعمل آنی و لحظهای معلم دارد.
۴ـ علاوه بر آنی بودن، چند بعدی بودن و همزمان بودن فعالیتها، مهمترین ویژگی هر کلاس این است که جریان فعالیتها در کلاس بسیار غیرقابل پیشبینی است. اداره کردن چنین محیطی نیازمند تصمیمات آنی، سریع و مداوم است و به مهارتهای خاص مدیریتی نیاز دارد.
مرعشی (۱۳۷۱) در مورد ادارهی کلاس و عوامل موثر در آن در یکی از مقالههای خود مینویسد: اداره کلاس با محیط و موقعیت کلاس ارتباط دارد. موقعیتها عبارتند از هدفهای آموزشی، رفتار معلم، مشارکت شاگردان، زمان درس، عده دانشآموزان، وسایل و فضای کلاس و مانند آنها. وی هم چنین مسایل، عوامل و ابزارهای مدیریت و سازمان کلاس درس را به هفت بخش زیر تقسیمبندی میکند:
۱ـ مدیریت و سازماندهی کلاس درس
۲ـ عوامل موثر در مدیریت و سازماندهی کلاس
۳ـ مسایل و مشکلات مدیریت کلاس
۴ـ برنامههای درسی و سازماندهی فعالیتها
۵ـ نظم و انضباط
۶ـ تشویق و تنبیه
۷ـ ارزشیابی